فصلنامه سیاست پژوهی تحول در علوم انسانی

رهیافتی شناخت‌شناسانه به تحول علوم انسانی از دیدگاه قرآنی طه عبدالرحمن

علیرضا کچوئیان

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 7-26

چکیده

  قرآن کتابی است که تمدن اسلامی دائرمدار آن تأسیس و نشو و نما یافته است. متنی کانونی که لف‌ونشر تاریخی آموزه-هایش به قبض و بسط تمدنی اسلام کمکی شگفت نموده است. در مقاله‌ی حاضر تلاش شده با بهره‌گیری از روش ...  بیشتر قرآن کتابی است که تمدن اسلامی دائرمدار آن تأسیس و نشو و نما یافته است. متنی کانونی که لف‌ونشر تاریخی آموزه-هایش به قبض و بسط تمدنی اسلام کمکی شگفت نموده است. در مقاله‌ی حاضر تلاش شده با بهره‌گیری از روش اسنادی و کتابخانه‌ای و با الهام از مفاهیم اسلامی و قرآنی به روشنداشت نقش معارف اسلامی در تصویب و کاربست مفهوم علمیت و تحول علوم انسانی از منظر طه عبدالرحمن پرداخته شود. جستار حاضر در پی آن است که الهام از گزاره‌ها و مفاهیم قرآنی و اسلامی تا چه حد در تحول علوم انسانی اسلام‌مدار تأثیر بنیادین دارد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن‌اند که طه عبدالرحمن معارف قرآنی را دارای نقش بی‌بدیل در پی‌ریزی تمدن اسلامی و توانش چشمگیری در پروراندن علوم انسانی اسلامی می‌داند، علومی که اگرچه از حیث روش‌شناختی به جریان اصلی این شاخه از علوم تعلق دارد؛ اما محتوا و مفاد خود را از نص قرآن و تفاسیر برآمده از خوانش ارتدکس (مسلط) آن برمی‌گیرد تا بدیلی باشد در برابر علوم انسانی غربی(سکولار)؛ رهیافتی که آماج آن دگردیسی و تحول این علوم از طریق رجوع به متن مقدس (قرآن) و آمیختن وحی و عقل است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 365.19 K

نقد پژوهش‌های تجربی و پوزیتیویستی در علوم اجتماعی، با تکیه بر آراء تئودور آدورنو

یحیی بوذری نژاد؛ شاهین زرع پیما

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 7-31

چکیده

  پژوهشگران تجربه‌گرا از آغاز قرن نوزدهم مبنای علم و به تبع آن معنای آن را دگرگون ساختند. اگر پیش از آن، شعاع دایرهٔ معرفت، تمامی علوم و دانش‌های بشری اعم از عقلانی، وحیانی، حسی و... را به رسمیت می‌شناخت، ...  بیشتر پژوهشگران تجربه‌گرا از آغاز قرن نوزدهم مبنای علم و به تبع آن معنای آن را دگرگون ساختند. اگر پیش از آن، شعاع دایرهٔ معرفت، تمامی علوم و دانش‌های بشری اعم از عقلانی، وحیانی، حسی و... را به رسمیت می‌شناخت، پس از عصر روشنگری و تفسیر تجربی و حسی تجربه‌گرایان و پوزیتیویست‌های متقدم و منطقی از علم، طول این شعاع روز به روز کاسته می‌شد تا بدانجایی که «حس»، تنها مرجع معتبر برای به محک آزمون کشاندن صدق و کذب یک گزاره و در نتیجه علمی و غیرعلمی بودن آن شناخته شد. پژوهشگران تجربه‌گرا پس از تعیین تعریفی معرفت‌شناسانه و مشخص از علم، منطقی روش‌شناختی و طبعاً تجربه گرایانه برای آن پی ریخته و علاوه بر علوم طبیعی، سعی در تعمیم و بسط آن به حوزهٔ علوم اجتماعی نیز کردند. این مقاله در ابتدا به شکلی موجز به تبیین مفهوم تجربه گرایی و پوزیتیویسم و سیر تکوین و تکامل و تعمیم آن به علوم اجتماعی پرداخته و پس از آن به تحلیل و بررسی نقدهای تئودور آدورنو (به عنوان یکی از اعضای اصلی مکتب فرانکفورت) به این مکتب و همچنین پوزیتیویست‌های منطقی و عقل گرایان انتقادی می‌پردازد و در نهایت چرایی ناشایستگی و نابایستگی تعمیم مطلق منطق روش‌شناختی حاکم بر پژوهش‌های تجربی و پوزیتیویستی را به حوزهٔ علوم اجتماعی از منظر وی تبیین می‌کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 765.18 K

مفهوم حکمت سیاسی متعالیه

شریف لک زایی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  درباره حکمت در فلسفه و اندیشه اسلامی اگرچه مطالبی گفته و نوشته شده است اما همچنان نیازمند تدوین مقالاتی است که بتواند بر اساس رویکردهای جدید مانند فلسفه سیاسی، این دانش‌واژه را تبیین نماید. در این مقاله ...  بیشتر درباره حکمت در فلسفه و اندیشه اسلامی اگرچه مطالبی گفته و نوشته شده است اما همچنان نیازمند تدوین مقالاتی است که بتواند بر اساس رویکردهای جدید مانند فلسفه سیاسی، این دانش‌واژه را تبیین نماید. در این مقاله بیشتر بر آن هستیم که به تبیین حکمت عملی و سیاسی در آثار ملاصدرا و حکمای حکمت متعالیه بپردازیم اما طبیعی است که تبیین آن بدون اشاره به خود مفهوم حکمت ممکن نیست. از این رو برای ارائه نگاهی جامع به مفهوم حکمت نیز باید اشاراتی داشته باشیم و سپس به بیان مراد خود از حکمت سیاسی در نگاه ملاصدرا بپردازیم. حکمت اگرچه در ادبیات فلسفه اسلامی بسیار به کار رفته است اما درباره آن واکاوی مفهومی مناسبی صورت نگرفته است. این در حالی است که در آثار منتشره در غرب این مفهوم از زوایا و منظرهای مختلفی مانند دین، فلسفه، تاریخ فلسفه، اخلاق و روان شناسی مورد بحث و گفتگو و بررسی قرار گرفته است. بنابراین لازم است در ادبیات و اندیشه اسلامی و به ویژه فلسفه اسلامی نیز به این بحث به نحو مبسوط پرداخته شود. ایدۀ اصلی در بحث این است که در نگاه ملاصدرا، حکمت باید به بتواند در تنظیم نظام معاش و نجات معاد نقش ایفا نماید و اساساً نقش اصلی حکمت در این دو خلاصه می‌شود. مباحث این مقاله در راستای تبیین چنین ایده‌ای نگارش شده است و برخی برداشت‌ها در تبیین بحث تازگی دارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 275.82 K

نقد نظریه فرهنگی آنتونی گیدنز

مهدی بهشتی نژاد

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 27-49

چکیده

  نظریه فرهنگی ،سرمشق ها(پارادایم ها) الگوهاومفاهیمی به ماعرضه می کندکه می تواننددرجنبه های متنوع شخصی، عمومی، وفکری زندگی به کارگرفته شوند...نظریه فرهنگی منبعی است که ازطریق آن می توانیم آگاهانه به جهان ...  بیشتر نظریه فرهنگی ،سرمشق ها(پارادایم ها) الگوهاومفاهیمی به ماعرضه می کندکه می تواننددرجنبه های متنوع شخصی، عمومی، وفکری زندگی به کارگرفته شوند...نظریه فرهنگی منبعی است که ازطریق آن می توانیم آگاهانه به جهان اطراف خود واکنش نشان دهیم وشایدگزینه های صحیح راانتخاب کنیم وبه سطح متعالی تری ازاشراف وتسلط دست یابیم. (اسمیت،1387: 8) درمیان منابعی که به صورت منسجم به نظریه های فرهنگی اشاره دارند،به جزفیلیپ اسمیت کمتر نویسنده ای به طور مجزا به نظریه فرهنگی آنتونی گیدنز اشاره دارد. دراین مقاله تلاش شد پاسخ به این پرسش یافت شود که آیا توضیحات فرهنگی آنتونی گیدنز قابلیت قرارگرفتن درزمره یک نظریه فرهنگی رادارد؟ وازسویی آیا این نظریه رویکردی محافظه کارانه وجنبه تدافعی دارد یا بدنبال تحول دروضعیت گذشته است؟ لذاضمن ارائه تعریف نظریه فرهنگی،زوایای مختلف فرهنگ ونحوه کارکردآن درجامعه وبه ویژه درشیوه وسبک زندگی مدرن ازمنظر آنتونی گیدنزکه باهدف دفاع ونجات مدرنیته ازانتقادهای نظریه پردازان پسامدرنیسم درلابلای نوشتارهای نویسنده طرح شده بود،باروش تحلیل محتوا با عنوان نظریه فرهنگی استخراج ، توصیف وتبیین گردید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 636.07 K

بازشناسی موانع و چالش های توسعه علمی جمهوری اسلامی ایران

لیلا سنگی

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 33-49

چکیده

  جوامع مختلف به منظور بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود، نیازمند فراهم نمودن زمینه‌های رشد و توسعه هستند و یکی از عوامل موثر بر رشد و توسعه هر کشوری، تحول در ساختارهای علمی کشور است. روش تحقیق این مقاله ...  بیشتر جوامع مختلف به منظور بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی خود، نیازمند فراهم نمودن زمینه‌های رشد و توسعه هستند و یکی از عوامل موثر بر رشد و توسعه هر کشوری، تحول در ساختارهای علمی کشور است. روش تحقیق این مقاله از نوع توصیفی ـ تحلیلی و روش جمع‌آوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی است. هدف این مقاله شناسایی و بررسی موانع توسعه علمی جمهوری اسلامی ایران در چارچوب نظریه نونهادگرایی است. در این مقاله ضمن بررسی نظریه نونهادگرایی به عوامل ساختاری چون تعدد مراکز تصمیم‌گیر در امر توسعه علمی، نگاه کمی به پژوهش ها و مقالات علمی، ساختار دانشگاه‌ها و آئین‌نامه ارتقاء اساتید و عوامل سیاسی چون تأثیر گرایش‌های سیاسی در انتخاب روسای دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و اساتید، سیاست‌ گسترش کمی دانشگاه‌ها و نیز نحوه جذب دانشجو به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی به عنوان موانع توسعه علمی ایران اشاره می‌گردد. اصلاح ساختار تصمیم‌گیری و آئین‌نامه‌ها در کنار پرهیز از نگاه جناحی و سیاسی به امر توسعه علمی و دانشگاه‌ها و نیز ایجاد قطب‌های علمی و پژوهشی می‌تواند زمینه توسعه علمی جمهوری اسلامی ایران را فراهم نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 331.35 K

نگاهی مقایسه ای به آموزشِ علوم سیاسی در غرب و ایران

سعید ماخانی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  آموزش، خود، به مثابه‌ی ماده‌ی هر رشته‌ی تحصیلی است که باید همسازیِ مناسبی با صورت آن رشته داشته باشد. آن چه مقاله‌ی حاضر به آن می‌پردازد ماده‌یِ آموزش برای صورتِ علوم سیاسی در غرب و ایران است. همواره ...  بیشتر آموزش، خود، به مثابه‌ی ماده‌ی هر رشته‌ی تحصیلی است که باید همسازیِ مناسبی با صورت آن رشته داشته باشد. آن چه مقاله‌ی حاضر به آن می‌پردازد ماده‌یِ آموزش برای صورتِ علوم سیاسی در غرب و ایران است. همواره انتقادات فراوانی نسبت به آموزش علوم سیاسی در ایران وجود داشته و تاکید شده است که این مواد تناسب درستی با صورت علوم سیاسی در کشور ایران نداشته است. این، خود، ناشی از غیرزمینه‌ای بودن مفاد رشته‌ی علوم سیاسی در ایران است که بیش از هر چیز از واقعیات و ضروریات غرب اخذ شده است. بنابراین، پرسش ما این است که ضروریات آموزشِ علوم سیاسی در ایران و غررب چگونه شکل گرفته و چگونه می‌توان بحران علوم سیاسی در ایران را چاره کرد؟ با این‌همه، از آن جایی که مقایسه یکی از شیوه‌های مناسب در روش-شناسی علوم انسانی-اجتماعی برای فهم بهتر پدیده‌هاست، در صددیم تا با مقایسه‌ای گذرا بین محتوای آموزش در برخی از کشورهای غربی، امریکا، آلمان، انگلستان، و سوئیس، از یکسو و ایران از سوی دیگر بپردازیم. چنین مقایسه‌ای، ضمن آسیب‌شناسی رشته‌ی علوم سیاسی، نشان می‌دهد که در غرب چه نسبتی بین این رشته و ضرورت‌های زمانیِ آن وجود داشته است که در ایران غایب بوده است و باید چاره شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 353.09 K

تعریف پیشرفت و راه های رسیدن به آن از دیدگاه مقام معظم رهبری بر اساس نظریه گفتمان لاکلاو و موفه

روح اله تیموری؛ حسن عبداله زاده؛ محمد کاظم کاوه پیشقدم

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 51-67

چکیده

  می توان گفت مقوله توسعه و عقب افتادن ایران از قطار پیشرفت جهانی در طی صد و پنجاه سال اخیر مورد بحث و بررسی بوده است . از زمان اولین شکست ایران از روسیه تزاری ایرانی ها از خود پرسیدند چرا عقب افتادیم. و تا ...  بیشتر می توان گفت مقوله توسعه و عقب افتادن ایران از قطار پیشرفت جهانی در طی صد و پنجاه سال اخیر مورد بحث و بررسی بوده است . از زمان اولین شکست ایران از روسیه تزاری ایرانی ها از خود پرسیدند چرا عقب افتادیم. و تا امروزه هم این سوال را از خود می پرسند .حتی می توان گفت انقلاب اسلامی هم به نوعی در پاسخ به مقوله عقب ماندگی ایران شکل گرفت . بعد از پیروزی انقلاب هم به نوعی مقوله پیشرفت و توسعه در اولویت دولت ها و اندیشه ورزان نظام جمهوری بوده است . که در این بین مقام معظم رهبری بارها روی مساله پیشرفت تاکید داشته است .و به طوری که الگوی ایرانی – اسلامی پیشرفت را مطرح کردند . لذا در این پژوهش نگارندگان به دنبال پاسخ به این سوال هستند . که توسعه از دیدگاه مقام معظم رهبری چه بار مفهومی دارد و چگونه می توان به پیشرفت رسید ؟ در پاسخ به سوال تحقیق فرضیه پژوهش اینگونه مطرح می شود از دیدگاه رهبری باید بجای توسعه که بار معنای خاصی دارد از مقوله پیشرفت استفاده کنیم و برای رسیدن به پیشرفت باید یک الگوی مناسب و بومی با توجه به الگوی اسلامی و ایرانی طراحی کنیم . نگارندگان سعی می کنند با کمک رویکرد گفتمان لاکلاو و موفه به بررسی جایگاه پیشرفت از دیدگاه مقام معظم رهبری بپردازند .

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 421.36 K

شناسایی و رتبه‌بندی موانع بکارگیری مدیریت دانش در آموزش و پرورش

مجید آرش؛ محمدصادق جلالی راد

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 51-73

چکیده

  مدیریت دانش هر آن چیزی است که سازمان برای داشتن نحوه انجام وظایف و فعالیت‌های خود به آن نیاز دارد؛ آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهمترین سازمان‌ها در هر نظام سیاسی است که وظیفه تربیت و آموزش اخلاقیات ...  بیشتر مدیریت دانش هر آن چیزی است که سازمان برای داشتن نحوه انجام وظایف و فعالیت‌های خود به آن نیاز دارد؛ آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهمترین سازمان‌ها در هر نظام سیاسی است که وظیفه تربیت و آموزش اخلاقیات به عنوان با ارزش‌ترین خصوصیات فردی در جامعه بر عهده دارد. هدف این تحقیق شناسایی و رتبه‌بندی موانع بکارگیری مدیریت دانش در آموزش و پرورش می‌باشد. روش تحقیق بصورت آمیخته انجام شده است. جامعه آماری بصورت هدفمند و بر اساس جدول مورگان 82 نفر از مدیران آموزش و پرورش منطقه 4 تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، در بخش کیفی مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخت بوده است. روایی و پایایی بصورت صوری و محتوایی و آلفای کرونباخ تائید شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق آزمون t تک نمونه‌ای و جهت شناسایی و رتبه‌بندی موانع از تکنیک TOPSIS استفاده شده است. یافته‌های این تحقیق نشان داد که بر اساس شاخص‌های اصلی، زیرمعیار عدم ترغیب و تشویق افراد در خلق ایده‌های جدید در فرهنگ سازمانی، عدم اختیار به افراد در تصمیم‌گیری در ساختار سازمانی، عدم انطباق شغل افراد با تحصیلات آنان در منابع انسانی، عدم کارایی سخت افزارها و شبکه‌های ارتباطی سازمانی در فناوری اطلاعات، و عدم تدوین استراتژی‌های ویژه‌ برای دانش محوری در سازمان در شاخص استراتژی و رهبری اصلی‌ترین موانع بکارگیری مدیریت دانش در آموزش و پرورش می‌باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 987.81 K

ناکارآمدی علوم انسانی در ایران و راهکارهای برون رفت از آن

حسین شیخ زاده

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  چکیدهسابقۀ آموزش عالی در ایران به اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی باز می‌گردد. اما جهش کمّی در آموزش عالی از اوایل دهه 1370 آغاز گردید و در طول سه دهه گذشته تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها به ویژه ...  بیشتر چکیدهسابقۀ آموزش عالی در ایران به اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی باز می‌گردد. اما جهش کمّی در آموزش عالی از اوایل دهه 1370 آغاز گردید و در طول سه دهه گذشته تعداد دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها به ویژه در علوم انسانی به صورت بی رویه افزایش یافت. این دسته از علوم از جمله علم سیاست علی‌رغم رشد کمّی همچنان با برخی ضعف‌ها و آسیب‌های جدی مواجه‌اند: بومی نبودن محتوای آموزش‌ها، عدم تطابق محتوای دروس با تحولات سیاسی-اجتماعی جدید، مرجعیت نظریه‌های غربی در حوزه های آموزش و پژوهش، کاربردی نبودن آموزش‌های دانشگاهی و مواردی از این قبیل جزو آسیب‌های علوم انسانی در ایران است. این تحقیق که با روش ترکیبی(کمی و کیفی) و با استفاده از داده‌های آماری و اسناد رسمی صورت گرفته، ضمن آسیب شناسی وضع موجود به ارائه راهکارهای تحول در علوم انسانی و سیاسی پرداخته است. مطابق نتایج تحقیق، برخی الزامات تحول در علوم انسانی به ویژه علم سیاست عباتند از: کابردی شدن رشته های علوم انسانی، بازسازی جایگاه علوم انسانی در نظام آموزشی، سیاستگذاری و ایجاد مشوق‌های مادی و معنوی به منظور حرکت اساتید علوم انسانی به سمت ارائه نظریه‌های بومی، کاهش فاصله میان ارزش‌های نظام سیاسی و رویکرد حاکم بر دانشگاه‌ها و حرکت به سمت مطالعات بین رشته‌ای متناسب با شرایط و نیاز‌های کشور

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 317.03 K

تبیین کیفیت کالایی شدن مکان در نظام سرمایه‌داری

ناصر شفیعی ثابت؛ صابر صدیقی

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 69-99

چکیده

  هر مفهومی در هر پارادایم، مکتب، ایدئولوژی و نظام اجتماعی ـ اقتصادی معنای خاص خود را می‌یابد. مفهوم مکان نیز این قائده مستثنی نیست. مفهوم مکان در «نظام سرمایه‌داری» نیز دارای بار معنایی خاصی است. ...  بیشتر هر مفهومی در هر پارادایم، مکتب، ایدئولوژی و نظام اجتماعی ـ اقتصادی معنای خاص خود را می‌یابد. مفهوم مکان نیز این قائده مستثنی نیست. مفهوم مکان در «نظام سرمایه‌داری» نیز دارای بار معنایی خاصی است. در نظام سرمایه‌داری مکان تنها به‌مثابه «ابژه‌ای» صرف (تنها به شکل یک نمود و رخداد عینی یا «شیئی ادراک‌شده») در نظر گرفته می‌شود؛ «ابژه‌ای» برای «سوژه‌ای» که در مقابل آن است، نه همراه با آن. ابژه‌ای که الزاماً باید سودی برای سوژه به همراه داشته باشد. این سود مادی و اقتصادی صرف، سرآغاز «کالایی شدن مکان» در نظام سرمایه‌داری است. به‌عبارت‌دیگر، دیالکتیک بین ویژگی‌های ذاتی و درونی نظام سرمایه‌داری مانند انتزاعی بودن زمان، ماهیت سرمایه و هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی سرمایه‌داری درنهایت منجر به کالایی شدن مکان می‌گردند. درواقع نظام سرمایه‌داری تنها با تولید مداوم مکان و فضا می‌تواند به حیات خود ادامه دهد؛ اما در پدیدارشناسی، مکان، فرصتی برای بودن و زندگی کردن را برای انسان‌ها فراهم می‌آورد. درواقع مکان مفهومی صرفاً اقتصادی نیست؛ بلکه پدیده‌ای است که در طول زمان (زمان انضمامی) توسط اجتماع محلی معنای خود را می‌یابد؛ اما در نظام سرمایه‌داری مکان توسط سرمایه‌گذار به‌منظور کسب سود تولید می‌گردد. ازاین‌رو با کالایی شدن مکان، انسان و جامعه نیز هویت و پیشینه فرهنگی-تاریخی را از دست خواهند داد. در این نوشتار به بررسی چرایی کالایی شدن مکان در نظام سرمایه‌داری پرداخته‌شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 883.5 K

انسان، قدرت و سیاست در تاریخ معاصر ایران و نقد آن براساس آرای شهید مطهری

مرتضی شیرودی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  درهم آمیختگی انسان،قدرت و سیاست که نام انسان شناسی سیاسی به خود می گیرد، همچنان مفهوم مبهمی در تاریخ سیاسی معاصر ایران است و آن، مسأله ای است که سئوال اصلی مقاله را که چه تصویر و شکلی از پیوند بین انسان، ...  بیشتر درهم آمیختگی انسان،قدرت و سیاست که نام انسان شناسی سیاسی به خود می گیرد، همچنان مفهوم مبهمی در تاریخ سیاسی معاصر ایران است و آن، مسأله ای است که سئوال اصلی مقاله را که چه تصویر و شکلی از پیوند بین انسان، قدرت و سیاست در تاریخ سیاسی ایران معاصر وجود دارد؟ را ارائه می کند. دسترسی به چوگونگی و میزان این پیوند، منوط به بررسی مهم ترین نگاه های اندیشه ای غیربومی و بومی به انسان،قدرت و سیاست در تاریخ سیاسی معاصر ایران است.هدف نگارنده آن نیست که به طرح مجدد این نگاه ها بپردازد بلکه مقصود آن است بررسی مجدد آن راه را برای نیل به نتیجه و یافته اصلی مقاله حاضر هدایت می کند که عبارت است از: انسان شناسی سیاسی سوسیال-مارکسی و ناسیونال-لیبرالی بر خودآگاهی پرولتاریا-طبقاتی(محلی) و ملت باوری(ملی) استوار است اما خودآگاهی اسلامی-انقلابی دوره معاصر بر آمده از خودآگاهی خلقی تا خودآگاهی حقی در راستای پیوند انسان به آسمان امتداد می یابد و از این رو، قدرت و سیاست را به مثابه عجین شده با ذات انسان الهی، تفسیر می کند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 262.85 K

نقد دیدگاه پست مدرنیسم در برنامه‌درسی با شاخص‌های مبانی فلسفی تربیت اسلامی

حسن ملکی؛ رضوان حکیم زاده؛ سید علی خالقی نژاد

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 101-131

چکیده

  در سال‌های اخیر بحث‌های متعددی پیرامون جایگزین شدن دیدگاه پست مدرن به عنوان نوعی تفکر و نگاهی فرهنگی – اجتماعی به مسائل و باورهای انسان‌ها با دیدگاه مدرنیسم در موضوعات مختلف در جریان است. عرصه تعلیم ...  بیشتر در سال‌های اخیر بحث‌های متعددی پیرامون جایگزین شدن دیدگاه پست مدرن به عنوان نوعی تفکر و نگاهی فرهنگی – اجتماعی به مسائل و باورهای انسان‌ها با دیدگاه مدرنیسم در موضوعات مختلف در جریان است. عرصه تعلیم و تربیت به شکل عام و برنامه درسی به شکل خاص نیز درگیر این جریان شده است. براین اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی‌های مبانی فلسفه پست مدرنیسم در برنامه درسی و نقد این مبانی با شاخص‌های مبانی فلسفی تربیت اسلامی صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع اسنادی- تحلیلی است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که مبانی فلسفه برنامه درسی پست مدرن در اصول هستی شناختی بر عدم اعتقاد به ماورای طبیعت؛ در اصول انسان شناختی بر شکل‌گیری جوهر انسان از طریق روابط اجتماعی، تاریخی وفرهنگی؛ در اصول معرفت‌ شناختی بر رد عقلانیت، فطرت، وحی و حاکمیت زبان به عنوان محور آگاهی؛ در اصول ارزش ‌شناختی بر محوریت فرد و نسبی بودن اصول جهانشمول؛ و در اصول زیبایی شناختی بر معیار ذهنی زیبایی و دوری از فهم ظاهری و غور در باطن تجارب هنری استوار است. در مقابل مبانی فلسفی تربیت اسلامی در اصول هستی شناختی معتقد به حقیقت ماورای طبیعی (خداوند)؛ در اصول انسان شناختی بر اعتقاد به متکی بودن وجود حقیقی انسان بر روح؛ در اصول معرفت شناختی بر قابل وصول بودن معرفت؛ در اصول ارزش شناختی بر تکیه بر قرآن و مبانی دین اسلام و ارزش‌های ثابت و متغیر؛ و در اصول زیبایی شناختی بر گرایش ذاتی انسان به زیبایی و عینی و ذهنی بودن زیبایی‌ها استوار است. در مجموع نقد مبانی فلسفی پارادایم  پست مدرنیسم از منظر مبانی فلسفی تربیت اسلامی نشان می‌دهد که حذف فراروایت‌ها و اصول جهانشمول، عقلانیت، فطرت، وحی و مرکزیت زدایی از انسان در این فلسفه] اصولی که جزو شاکله هویتی فلسفه تربیت اسلامی به سوی حیات پاک محسوب می‌شود [با هدف دستیابی به چارچوبی که مروج چندگانگی، نسبیت‌گرایی، نهیلسم و غیره باشد، صورت گرفته است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 693.09 K

مقایسه نظریه علم دینی آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی و دکتر گلشنی

نازیلا اخلاقی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  علم دینی منظومه معرفتی درباره جهان واقع است. تحقیق در مبانی فلسفی علم و مبانی دین‌شناختی نخستین گام به سوی سامان علم دینی است. پیدایش اصطلاح علم دینی در جامعه علمی کشور به محور برخی مجادلات مبدل گشته ...  بیشتر علم دینی منظومه معرفتی درباره جهان واقع است. تحقیق در مبانی فلسفی علم و مبانی دین‌شناختی نخستین گام به سوی سامان علم دینی است. پیدایش اصطلاح علم دینی در جامعه علمی کشور به محور برخی مجادلات مبدل گشته است، به گونه‌ای که در میان موافقان و مخالفان با تقریرهای متنوعی مواجهیم. توجه به میزان گستردگی نزاع موجود، نمایانگر این امر است که تنها بیان پذیرش و یا عدم پذیرش علم دینی از جانب متفکران، به سبب تقریرهای متنوع، نظریه صاحب‌نظران را به وضوح ترسیم نخواهد کرد. بازخوانی مکرر دیدگاه‌ها به تنقیح محل نزاع و استحکام تقریر می‌انجامد. از میان قائلین به امکان علم دینی، به سبب اهمیت نظریه آیت الله مصباح یزدی، آیت الله جوادی آملی و دکتر گلشنی، نظریه علم دینی ایشان مقایسه و بر همین مبنا به جایگاه عقل و وحی در نظریات هر یک از متفکرین اشاره شده است. این نوشتار در پی آن است که با مقایسه دیدگاه‌ها، گامی در راستای شفافیت مباحث علم دینی بردارد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 265.04 K

مبانی انسان‌شناسی هرمنوتیک هایدگر و مقایسه تحلیلی آن با انسان‌شناسی اسلامی

یحیی بوذری نژاد؛ حمید ریحانی

دوره 1، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 133-162

چکیده

  آرا و اندیشه‌های هایدگر از جهات مختلفی قابل ‌بررسی است. یکی از این جهات که تأثیر زیادی را بر متفکران نهاده است دیدگاه‌های هرمنوتیکی هایدگر است که تحولی اساسی را در روش هرمنوتیک به وجود آورد. اندیشه هرمنوتیک ...  بیشتر آرا و اندیشه‌های هایدگر از جهات مختلفی قابل ‌بررسی است. یکی از این جهات که تأثیر زیادی را بر متفکران نهاده است دیدگاه‌های هرمنوتیکی هایدگر است که تحولی اساسی را در روش هرمنوتیک به وجود آورد. اندیشه هرمنوتیک هایدگر، تفسیر را از مؤلف محوری به مفسر محوری سوق داد. این چرخش هرمنوتیکی مبتنی بر مبانی انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی خاصی است. به نظر نگارنده، مبانی انسان‌شناسی هایدگر او را به‌ سوی تلقی جدید از هرمنوتیک و اثرگذاری بر روش هرمنوتیکی فلاسفه بعد از خود کشاند؛ بنابراین برای نقد و بررسی دیدگاه هرمنوتیکی هایدگر می‌بایست مبانی انسان‌شناسی وی را به ‌نقد کشانید. نگارنده بر این باور است که اگرچه یکی از نگاه‌های جدید به انسان، دیدگاه هایدگر در مورد تعریف انسان به‌ عنوان «دازاین» می‌باشد، اما این تلقی از یکسونگری و عدم‌ جامعیت رنج می‌برد؛ مضافاً بر این اینکه این برداشت از انسان خود مبتنی بر سرشت ثابت انسان می‌باشد که هایدگر آن را نادیده انگاشته است. نگارنده درصدد است که در این مختصر به ‌نقد و بررسی دیدگاه هایدگر با استفاده از تعالیم اسلام و متفکران مسلمان بپردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 570.95 K

سس

سید محمدرضا موسوی

دوره 1، شماره 2 ، شهریور 1401

چکیده

  سس  بیشتر سس

---

• مشاهده مقاله

تأثیر سیاست ها و رویه های منابع انسانی بر رضایت شغلی کارکنان با توجه به نقش های مداخله ای اهداف و فرهنگ سازمانی

مهدی رزاقی؛ وحید آرایی

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 7-24

چکیده

  هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر سیاست‌ها و رویه‌های منابع انسانی بر رضایت شغلی کارکنان با توجه به نقش‌های مداخله‌ای اهداف و فرهنگ سازمانی است. جامعه تحقیق در این پژوهش، کلیه کارکنان بنیاد مسکن انقلاب ...  بیشتر هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر سیاست‌ها و رویه‌های منابع انسانی بر رضایت شغلی کارکنان با توجه به نقش‌های مداخله‌ای اهداف و فرهنگ سازمانی است. جامعه تحقیق در این پژوهش، کلیه کارکنان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به تعداد 200 نفر می باشد. به منظور نمونه گیری از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شده است و تعداد نمونه از طریق فرمول کوکران 200 نفر در نظر گرفته شد. برای سنجش پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ و برای سنجش روایی پرسشنامه از روایی محتوایی استفاده شده است. آلفای کرونباخ و پایایی مرکب تمامی متغیرها بزرگ‌تر از 7/0 بوده بنابراین از نظر پایایی تمامی متغیرها مورد تائید است. مقدار میانگین واریانس استخراج‌ شده نیز بزرگ‌تر از 5/0 است بنابراین روایی همگرا برای تمامی متغیرها نیز مناسب می‌باشد. در این پژوهش داده ها با استفاده از معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS 3 مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفته است. یافته ­ها نشان می­دهد سیاست­ها و رویه­ های منابع انسانی بر رضایت شغلی کارکنان با توجه به نقش­ های مداخله ­ای اهداف و فرهنگ سازمانی تأثیر مثبت داشته است. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 626.01 K

معرفی الگوهای مدیریت اسلامی در عصر پیشرفت بر اساس آیات قرآن

سید ابوالفضل موسوی‌زاده

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 25-41

چکیده

  مدیریت از اصول مهم زندگی فردی و اجتماعی است، به گونه­ای که اگر مدیریت صحیح بر زندگی انسان حاکم نباشد، سرمایه­هایی که وجود دارد تباه و استعدادها شکوفا نخواهد شد. به همین دلیل با از بین رفتن سرمایه­ها ...  بیشتر مدیریت از اصول مهم زندگی فردی و اجتماعی است، به گونه­ای که اگر مدیریت صحیح بر زندگی انسان حاکم نباشد، سرمایه­هایی که وجود دارد تباه و استعدادها شکوفا نخواهد شد. به همین دلیل با از بین رفتن سرمایه­ها و شکوفا نشدن استعدادها، فرد و جامعه دچار انحطاط می­شوند، در حالی که اگر مدیریت صحیح و کارآمد بر جامعه حاکم باشد، توسعة همه جانبه به جریان خواهد افتاد و در نتیجه به ابداع و ابتکار و نوآوری دست خواهد یافت. از این­رو مدیریت اسلامی و راهکارهای آن، به عنوان مدیریتی کارآمد و دقیق مورد توجه قرار می­گیرد که زمینۀ رشد انسان به سوی الله را فراهم می­کند. بر این اساس، پیامبران که مدیران الهی بودند، برای رشد انسان به سوی خداوند برگزیده شدند و با تمسک به دستورات خداوند متعال و آیات الهی، مدیریت و رهبری جامعه را به خوبی در دست گرفتند و به پیش بردند. مدیران جامعۀ اسلامی هم باید بر این شیوه حرکت کنند و فرامین قرآن کریم را برای هدایت و پیشرفت بشر و جامعه، مستمسک قرار دهند. این مقاله در پی معرفی یکی از بهترین الگوهای مدیریتی، یعنی مدیریت بر اساس «معیارهای اسلامی» در عصر جدید، با استناد به آیات قرآن کریم است و سپس ویژگی­های مدیر شایسته را برای حرکت به سمت پیشرفت و ترقی همه جانبه بررسی می­کند و آسیب­هایی که سد راه این مدیریت است را معرفی کرده و به ارائة راه­حل مناسب می­پردازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 435.38 K

فقها و روش شناسی در علوم انسانی اسلامی؛ مورد مطالعه روش شناسی اجتهادی امام خمینی(ره)

مسعود مطلبی

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 43-66

چکیده

  اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی غربی چندین سده است که با روش‌های اثباتی، فرااثباتی، انتقادی، تفهمی، تفسیری و هرمنوتیکی، تحلیل گفتمان و ... در حوزه علوم انسانی سکولار، اندیشه‌ها و نظریه‌های سیاسی اجتماعی ...  بیشتر اندیشمندان علوم سیاسی و اجتماعی غربی چندین سده است که با روش‌های اثباتی، فرااثباتی، انتقادی، تفهمی، تفسیری و هرمنوتیکی، تحلیل گفتمان و ... در حوزه علوم انسانی سکولار، اندیشه‌ها و نظریه‌های سیاسی اجتماعی تولید می‌کنند؛ در صورتی که در جهان اسلام و ایران، فقها با بهره گیری از روش اجتهادی که دارای بیش از هزار سال سابقه دیرینه در متن حوزه است، توانسته‌اند یکی از مطمئن‌ترین روش‌های بومی تجربه شده در تولید اندیشه در حوزه علوم انسانی اسلامی را خلق و معرفی نمایند. با این حال و به رغم ارزش‌های بی بدیل روش اجتهادی رایج و مرسوم در کشف و استنباط مسائل فقهی و خلق نظریه در علوم انسانی اسلامی، دغدغه و مسأله اصلی این نوشتار توصیفی- تحلیلی این است که با توجه به تحولات و حوادث واقعه جدید آیا روش اجتهادی رایج و مرسوم «اجتهاد مصطلح» کارایی و پویایی خود را حفظ نموده است؟ و دیگر اینکه روش شناسی اجتهادی مد نظر امام خمینی(ره) در مقایسه با روش «اجتهاد مصطلح و مرسوم» فقهای قبلی از چه امتیازات و ویژگی‌های برخوردار است؟ و نیز چگونه می‌توان فرآیند روش و شیوه اجتهادی امام را در مورد تولید اندیشه فقهی- سیاسی در حوزه علوم انسانی اسلامی، عملیاتی و با مصادیق عینی و تجربی نشان داد؟ نتایج و یافته‌ها بیانگر آنست که امام خمینی(ره) ضمن تأکید بر اینکه اصل اجتهاد به عنوان یک روش در خلق نظریه و عمل در حوزه علوم انسانی اسلامی که باید به بهترین وجه در حوزه‌ها توسط فقیهان و دانشمندان دینی پی‌‌‌ ‏گرفته شود، بر این نکته تأکید داشتند که اجتهاد مصطلح و سنتی در حوزه‌‌‌‏ها کافی نبوده و در این زمان و یا زمان‌های دیگر نخواهد توانست جوابگوی نیازهای متنوع و پیچیدۀ جوامع بشری باشد لذا یکی از نوآوری‌های روشی امام خمینی در عرصه فقاهت، گشودن افق‌های جدید در زمینه استنباط، با طرح مسأله نقش زمان و مکان در روش شناسی اجتهادی است. بااین‌که در آثار فقهای بزرگ شیعه در گذشته نیز اشاره‌هایی به این مسأله شده است؛ اما طرح روشن و دقیق و عملیاتی کردن آن در صحنه اجتماع از ابتکارات و نوآوری‌های امام خمینی بود چنانکه بازخوانی و بازشناسی تاریخ اجتهاد خود گویای این مسأله است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 584.84 K

نقد رویکردهای پژوهشی در مقالات علمی-پژوهشی حوزه مطالعات غرب آسیا در دوره زمانی 1388 تا 1398؛ ارایه رویکردی بدیل

امیر عباسی خوشکار

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 67-88

چکیده

  مطالعات و پژوهش های غرب آسیا در بین منطقه پژوهان مراکز آموزشی و پژوهشی داخل کشور با استفاده از رویکردهای پژوهشی متنوعی انجام می شود. دلیلی اصلی استفاده از رویکردهای پژوهشی در تحقیقات علمی مطالعه دقیق ...  بیشتر مطالعات و پژوهش های غرب آسیا در بین منطقه پژوهان مراکز آموزشی و پژوهشی داخل کشور با استفاده از رویکردهای پژوهشی متنوعی انجام می شود. دلیلی اصلی استفاده از رویکردهای پژوهشی در تحقیقات علمی مطالعه دقیق تر و عمیق تر حوزه مورد بررسی است. تنوع پژوهش های انجام شده علاوه بر داشتن تنوع موضوعی به تنوع استفاده از رویکردهای پژوهشی مختلف نیز باز می گردد. در نوشتار پیش رو 82 مقاله علمی پژوهشی فارسی زبان در بازه زمانی ده ساله 1388 تا 1398 بر اساس بررسی توزیع فراوانی در شش رویکرد پژوهشی مطالعه شده اند. رویکرد جریان اصلی و به صورت خاص نظریه واقع گرایی بیشترین سهم مقالات پژوهشی را از آن خود ساخته اند. در این پژوهش استفاده از رویکرد شبکه ای به دلیل وجود ضعف های متعدد تبیینی در نظریه های حاضر در مطالعات منطقه ای، در بخش آخر پیشنهاد شده است. نگاه عمیق شبکه ای و پیوند بین واحدهای دولتی و غیردولتی در گسترده نظم شبکه غرب آسیا و تعامل دو سطح کلان و منطقه ای به صورت پیوند همزمانی از جمله ویژگی های مثبت و امکانات تبیینی این رویکرد جدید در مطالعات منطقه ای است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 580.11 K

سیاست پژوهی در ارائه الگوی متعالی تربیتی دانش محور در بستر علوم انسانی (مطالعه موردی: دانش محوری در آینده فراجا)

محسن رستمی

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 75-95

چکیده

  امروزه، مزیت رقابتی بین کشورهای مختلف پیشرو بودن در آینده نگاری است. گرچه عواملی هم چون منابع طبیعی، دانش و نیروی انسانی، در رقابت‌های مختلف بین کشورها تاثیرگذارند. ولی این عوامل، به تنهایی، گره مهمی ...  بیشتر امروزه، مزیت رقابتی بین کشورهای مختلف پیشرو بودن در آینده نگاری است. گرچه عواملی هم چون منابع طبیعی، دانش و نیروی انسانی، در رقابت‌های مختلف بین کشورها تاثیرگذارند. ولی این عوامل، به تنهایی، گره مهمی را نمی‌گشایند. کشورها برای این که بومی نگری توسعه را درخود  ارتقا دهند، به اجرای پروژه‌ای به عنوان نگاشت نهادی اقدام می کنند. در نگاشت نهادی همه سازمان‌ها و نهادهای تاثیر گذار در آینده نگاری احصا می‌شود. در گام بعدی، نقش هر یک از عناصر کشف می‌شود و رابطه میان آنها مورد بررسی انتقادی قرار می‌گیرد. با تجدید نظر در وجود و نقش عناصر کشف شده و نیز رابطه بین آنها، با نیت پیشروی کشور در آینده نگاری، تجویزهایی برای ارتقای بومی نگری توسعه پدید می‌آید. پژوهش حاضر، با محوریت دانش آینده پژوهی و مبتنی بر یک رویکرد تعالی مدار در علوم انسانی دانش محور در نیروی انتظامی کشور انجام شده است. بر اساس یک چارچوب نظام مند، عوامل و مولفه‌های اثرگذار بر آماده سازی منابع انسانی دانش محور برای آینده فرماندهی انتظامی (فراجا) تبیین و تعیین گردیده است. نتایج تحقیق، نشانگر روابط حاکم بر عوامل و مولفه‌های اثرگذار بر آماده سازی، منابع انسانی دانش محور در آینده فرماندهی انتظامی (فراجا) و تبیین منابع نظری آینده پژوهی با تاکید بر منابع انسانی دانش محور می‌باشد که به عنوان برجسته‌ترین منبع راهبردی نیروی انتظامی کشور، مدیران و محققان آینده منابع انسانی را یاری می‌نماید.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 563.07 K

نقش فضای مجازی در تولید هویت غیرسرزمینی و علوم انسانی غیربومی

افشین متقی؛ علی کرمی؛ مراد دلالت؛ علیرضا کچویان

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 89-115

چکیده

  تولید دانش به مثابه‌ی فضا و ابزاری برای کسب قدرت و هژمونی، یکی از دغدغه‌های مهم حکومت-های مدرن به‌شمار می‌رود. دانش به‌ویژه در حوزه‌ی علوم انسانی با مجموعه‌ی هم‌بسته‌ای از هویت سرزمینی گره خورده ...  بیشتر تولید دانش به مثابه‌ی فضا و ابزاری برای کسب قدرت و هژمونی، یکی از دغدغه‌های مهم حکومت-های مدرن به‌شمار می‌رود. دانش به‌ویژه در حوزه‌ی علوم انسانی با مجموعه‌ی هم‌بسته‌ای از هویت سرزمینی گره خورده است که تولید بومی آن، نشانگر تداوم هویت و فرهنگ بومی در یک جغرافیا و تاریخ مشخص است. از این رو، مسئله‌ی تولید دانش بومی به‌گونه‌ای که بر تاریخ و هویت‌های سرزمینی واحد سیاسی-فضایی ایران متکی باشد و قدرت مقاومت در برابر امواج دانش‌های «دیگر» و «غربی» را به‌دست آورد، به یکی از سیاست‌ها و دغدغه‌های کنشگران سیاسی در کشور تبدیل شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش بنیادی است که اصولاً نقش فضای مجازی در به وجود آمدن و نیز تداوم وضعیت فعلی علوم انسانی در ایران چگونه ارزیابی می‌شود؟ نتایج نشان می‌دهد که شکل‌گیری هویت‌های سیال و متنوع و غیربومی در عصر حاضر از طریق فضای مجازی انجام می‌گیرد و با توجه به اینکه مبانی، فلسفه و زمینه‌ی تولید و همچنین پیام‌ها و محتویات فضاهای مجازی عمدتاً غربی هستند، از این رو برای انتقال مفاهیم موجود در فرهنگ‌ معناگرا و بومی سرزمین ایران متناسب نیست. سلطه‌ی فضای مجازی با گفتمان غرب‌گرا، ظرفیت‌های هویت اسلامی و سرزمینی برای تولید نظریه و علوم انسانی بومی در چارچوب تاریخ و جغرافیای ایران را تضعیف کرده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 800.21 K

تحولات حقوقی و جهانی کاربست سازوکارهای ضدجرایم تروریستی در عصر خشونت و افراطی‌گری

پیمان نمامیان

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 97-116

چکیده

  از آنجایی که تروریسم، از اساسی ترین معضلات جامعه جهانی و خطرناک ترین تهدیدها علیه حقوق ملت‌ها و ثبات بین المللی است، یکی از مسائلی که همیشه از دید اذهان جهانی مورد اهتمام بوده و متأسفانه هیچ‌گونه هنجار ...  بیشتر از آنجایی که تروریسم، از اساسی ترین معضلات جامعه جهانی و خطرناک ترین تهدیدها علیه حقوق ملت‌ها و ثبات بین المللی است، یکی از مسائلی که همیشه از دید اذهان جهانی مورد اهتمام بوده و متأسفانه هیچ‌گونه هنجار مؤثری در مبارزه با نقض آن مقرر نگردیده، مسأله بروز خشونت و افراطی‌گری ناشی از ارتکاب جرایم تروریستی بوده که اغلب با چالش‌هایی مواجه است. از اینرو، مبارزه با خشونت و افراطی‌گری ناشی از جرایم تروریستی زمانی قابل دسترسی است که در بسیاری از چالش‌های بین‌المللی به ویژه تهدیدات ناشی از جرایم تروریستی، دولت‌ها ضمن توافق‌نظر در امر مبارزه، ضمن مساعدت و همکاری با سازمان‌های بین‌المللی، شکاف موجود را از طریق اجماع در پذیرش اسناد بین‌المللی در نیل به جهانی عاری از هرگونه ناامنی و تهدید مرتفع کنند. به علاوه، امروزه مبارزه با خشونت و افراطی‌گری به مثابه حلقه مفقوده در چالش‌ها و هنجارهای بین‌المللی مستلزم توجه بیش از پیش به آن است که این امر نه تنها موجب رفع ناهنجاری‌های ملی و بین‌المللی بوده، بلکه با اجرای آرمان‌ها و اصول مقرر در منشور ملل متحد شرایط تحقق صلح را فراهم می‌آورد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 561.06 K

فقه رسانه و ارتباطات رسانه‌ای؛ عرصه‌ی نو در حوزه علوم انسانی و مطالعات فقهی

علی دارابی

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 117-142

چکیده

       دانش نوپای فقه رسانه و ارتباطات رسانه ای به عنوان عرصه ای خاص در مطالعات فقهی و عرصه ای نو در حوزه علوم انسانی اسلامی از جمله فقه های مضاف جدید است که نه تنها به بررسی احکام فقهی در موضوعات ...  بیشتر      دانش نوپای فقه رسانه و ارتباطات رسانه ای به عنوان عرصه ای خاص در مطالعات فقهی و عرصه ای نو در حوزه علوم انسانی اسلامی از جمله فقه های مضاف جدید است که نه تنها به بررسی احکام فقهی در موضوعات رسانه‌ای می‌پردازد بلکه بـه تولیـد و عمق بخشی ادبیات لازم در جامعه اسلامی برای نظام سازی در حوزه مدیریت رسانه و غنی سازی آن اهتمام دارد. در فقه رسانه چارچوب های لازم در مدیریت فقهی رسانه پیگیری شده و مباحث علـم رسانه بـا رویکرد فقهی و با روش اجتهادی به بحث گذاشته می شود تا پاسخ های علمی و روشمند حاصـل شده و در یک منظومه جامع قرارگیرد و بدین ترتیب، زمینه و امکان نظریه پردازی و نظام سـازی مبتنی بر فقه در حوزه رسانه از دیدگاه اسلام مهیا گردد. در این پژوهش به موازات پاسخ به این سوالات اصلی که فقه رسانه و ارتباطات رسانه ای چیست، اهمیت و ضرورت آن را در چه مولفه های باید جستجو نمود، از چه سرفصل های تشکیل شده است و چه نسبتی با فقه مضاف دارد؟ برخی از سوالات فرعی اما لازم برای پیش برد بحث همچون آسیب ها و چالش ها  فراروی فقه رسانه طرح گردیده و سعی شده به فراخور به آن پاسخ داده شود. نتایج و یافته های تحقیق بیانگر آنست که برخلاف سکولارها و علوم رسانه ای سکولاریستی که مدعی است دین در عرصه های اجتماعی از جمله رسانه و علوم ارتباطات، هیچ حکمی ندارد و هیچ تکلیفی را نیاورده است در اسلام شناخت حدود الهی و آگاهی به احکام فعل مکلّف و امور مرتبط با فعل مکلّف تنها در فقه میسر می‌شود، لذا برای فهم احکام رفتارهای رسانه‌ای ابتدا باید به فقه رجوع شود و موضوعات رسانه‌ای که در فقه متصف به احکامی خاص می‌شوند را شناسایی کرد. لازمه‌ی این کار شناخت مصادیق موضوعات فقهی در رسانه می‌باشد که نیازمند تخصص رسانه‌ای است. در بیانی شفاف تر به جای پرداختن به اخلاق رسانه‌ای که برآمده از علم انسانی سکولار در مکاتب غربی است، باید به فقه رجوع کرد و بهای بیش تری به فقه رسانه داد تا بتوان رسانه‌ و ارتباطاتی رسانه ای منطبق بر احکام اسلامی را پایه گذاری کرد که الگویی برای جهان اسلام و حتّی برای دیگر کشورها محسوب شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 556.02 K

زمینه‌ها و ضرورت‌های تأسیس نظریه روابط بین‌الملل اسلامی

هادی‌‌مراد پیری؛ هادی ذکاء دادگستر؛ احسان جعفری فر

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 117-136

چکیده

  خاستگاه نظریات روابط بین‌الملل کنونی ریشه در تحولات، اندیشه‌ها و نگرش‌های غربی دارد. از همین رو مبحث امکان‌سنجی پیدایش و ظهور اندیشه‌های جدید غیر غربی یکی از مسائلی است که موردتوجه اندیشه‌ورزان ...  بیشتر خاستگاه نظریات روابط بین‌الملل کنونی ریشه در تحولات، اندیشه‌ها و نگرش‌های غربی دارد. از همین رو مبحث امکان‌سنجی پیدایش و ظهور اندیشه‌های جدید غیر غربی یکی از مسائلی است که موردتوجه اندیشه‌ورزان و عالمان رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل قرارگرفته است. در این پژوهش نویسندگان کوشیده‌اند تا بر ظرفیت‌ها و ضرورت‌های تأسیس نظریه روابط بین‌الملل اسلامی تأکید کنند و از همین رو پرسش اصلی این پژوهش این است که زمینه ها و ضرورت‌های تأسیس نظریه روابط بین‌الملل اسلامی چیست؟ یافته‌ها نشان می‌دهد که رابطه دین و نظریات روابط بین‌الملل ذر چارچوب نظریات غربی نمی‌تواند گویای ماهیت واقعی نظریه روابط بین‌الملل از منظر دینی به‌ویژه اسلام باشد و با در نظر گرفتن تحولات جدید و نقش آفرینی دین در روابط بین الملل می‌توان بیان داشت که رو ضرورت تأسیس نظریه روابط بین‌الملل اسلامی بر طبق مبانی و منابع اسلامی می‌تواند به‌صورت یک نظریه جدید موردتوجه قرار بگیرد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با اسناد کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 399.53 K

نقش مراکز و کانون‌های علمی-آموزشی در دستیابی به علوم انسانی قرآن بنیان

لاله افتخاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 آبان 1402

چکیده

  قرآن کریم ضمن تجلیل از جایگاه علم ومقام دانشمندان،خود را جامع تمامی علوم و معارف معرفی می‌کند. بررسی تاریخ اسلام نیز نشانگر اهتمام ویژه ی نبی اکرم(ص) و دیگر یادگار گرانسنگ آن حضرت، نسبت به تأسیس مراکز ...  بیشتر قرآن کریم ضمن تجلیل از جایگاه علم ومقام دانشمندان،خود را جامع تمامی علوم و معارف معرفی می‌کند. بررسی تاریخ اسلام نیز نشانگر اهتمام ویژه ی نبی اکرم(ص) و دیگر یادگار گرانسنگ آن حضرت، نسبت به تأسیس مراکز علمی و گسترش و نشر دانش اسلامی است. امروزه در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که بر اساس آموزه های قرآن و عترت (ع) تاسیس شده ، پس از گذشت چهار دهه هنوز علوم قرآن بنیان در مراکز علمی و پژوهشی دچار مهجوریت می باشند. برای تغییر این رویکرد و توجه به نقش نخبگان و مراکز علمی وآموزشی در تبیین چیستی، چرایی و چگونگی تحقق علوم انسانی قرآن بنیان بر کسی پوشیده نیست. درتعلیم و تربیت سه ضلع معلم ،متعلم و محتوا مدنظر است معلم خدا، متعلم انسان و مدرسه عالم است اما محتوا در تمام علوم بویژه در علوم انسانی که برای شناخت و هدایت انسان و جامعه بشری برنامه‌ریزی می‌شود، باید رنگ قرآنی داشته، قرآن بنیان باشد؛ زیرا انسان کامل که براساس حدیث ثقلین عدل قرآن است قرآن ناطق خوانده شده است. اما آنچه امروزه در مراکز آموزشی از جمله دانشگاه ها اتفاق می افتد عموماً "باسم رب" نیست وهرچند که تمامی علوم چهارگانه، یعنی علوم طبیعی، فنی، انسانی و پایه باید باسم رب باشد اما حداقل آن است که علوم انسانی باید مبتنی بر نگاه توحیدی و وحیانی باشد. لذا این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش اسنادی و تحلیلی، نقش مراکز علمی در دستیابی به علوم انسانی قرآن بنیان را مورد بررسی قراردهد.

---

• مشاهده مقاله